Samomat jest rodzajem kompozycji szachowej, w której zaczynają białe i zmuszają stronę przeciwną do dania im mata w określonej ilości posunięć. Oczywiście czarne tego nie chcą i na tym polega strategia ich obrony.
Ideę samomata ilustruje zamieszczona kompozycja. Wzięła ona udział w tematycznym konkursie międzynarodowym zorganizowanym przez znany periodyk problemowy „Problemista”, którego wydawcą i jednocześnie redaktorem był Eugeniusz Iwanow z Częstochowy. Temat konkursu brzmiał: przedstawić samomata z największą ilością posunięć matujących.
W pozycji diagramu widzimy dwie gotowe baterie matujące: Ga8/Wb7 oraz Hh1/Wg2. Dodatkowo są przygotowane maty pionkami na d5 i f5. Trzeba więc teraz zmusić czarne do dania mata. „Przeszkadza” w tym pionek h6, którego trzeba zatrzymać.
Po wstępie 1.Gg3 h5 2.Gh4 czarne nie mają już wyboru i są zmuszone do wykonania matujących ruchów.
W konkursie odniosłem sukces, ponieważ podziliłem 1-2 nagrodę ze znanym greckim problemistą Moutecidisem.
Jerzy Konikowski
Problemista 1964
1-2 nagroda ex.ae.
Samomat w 2 posunięciach