Niedawno jeden z Internautów poprosił o wytłumaczenie często spotykanego w środowisku szachowym w kraju określenia „Zugzwang”.
Pamiętam, że kilka lat temu była dyskusja na ten temat w piśmie „Panorama Szachowa”. Ale nie pamiętam już szczegółów.
Sięgam więc po pomoc do encyklopedii „SZACHY od A do Z” (Sport i Turystyka, Warszawa 1987) Władysława Litmanowicza i Jerzego Giżyckiego.
Na stronie 1362 (tom 2) autorzy piszą: Zugzwang – (z jęz. niemieckiego) potoczne określenie „braku posunięcia” u jednego lub obu zawodników. Oznacza taką sytuację na szachownicy, kiedy wykonanie ruchu powoduje natychmiastowe pogorszenie pozycji strony będącej na posunięciu. Rzadko występuje w debiucie i grze środkowej, jest natomiast dość często spotykany w końcówce.
Dodatkowa informacja w Wikipedii.
Przykład ilustrujący motyw zugzwangu:
Po 1.Wa6! czarne znalazły się w zugzwangu i obojętnie, co zagrają, dostają mata w jednym posunięciu.
W otoczeniu krajowych problemistów często spotyka się termin „Tempo” lub „Pozycja tempowa”, co chyba obrazowo odpowiada niemieckiemu pojęciu „Zugzwang”.
Problem do dyskusji!
Znany historyk szachowy Pan Tomasz Lissowski z Warszawy zwrócił uwagę na swój dwuczęściowy artykuł o zugzwangu, dostępny w archiwum „Vistuli”, który parę lat temu był drukowany w „Panoramie Szachowej”.
Dziękujemy!
http://szachowavistula.pl/vistula/zugzwang_1.htm
http://szachowavistula.pl/vistula/zugzwang_2.htm