Współredaktor bloga EDITOR w swoim wpisie przypomniał problem, który opisałem ostatnio w tekście
Szachy w moim życiu.: Problemy szkoleniowe w polskich szachach (252)
W moim poradniku
zająłem sie różnymi aspektami szkoleniowymi, które powinny pomóc młodzieży w samoszkoleniu.
Według informacji wydawnictwa RM książka cieszy się dobrą sprzedażą, co mnie bardzo cieszy!
O planach Jurka dowiedziałem się od niego w rozmowie telefonicznej, w trakcie której poprosił mnie o kontakty z Chess Base oraz New in Chess.
W tym czasie byłem aktywnym współpracownikiem obu firm i nie było problemów z przekazaniem mu niezbędnych informacji. Jak pamiętam Pokojowczyk odbył nawet podróż służbową do Holandii w celu bezpośrednich rozmów w tej kwestii. Jak ta akcja Jurka ostatecznie się zakończyła, wiemy z tekstu EDITORA.
Zwyciężyło hasło studenta fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i wówczas czołowego arcymistrza kraju Bartłomieja Maciei:
W 2003 roku odbyła się dyskusja na stronie Polskiego Związku Szachowego pt. „Akademia szachowa – unowocześniać czy nie?” i na liście przeciwników wszelkich reform szkoleniowych polskiej młodzieży, w tym treningów w formie online znalazło się wiele osób, w tym ówczesny prezes PZSzach itd.
Jak już kilkakrotnie pisałem na blogu, nie wszyscy w Polsce byli zwolennikami „teorii Capablanki”. Krytycznie do tego problemu odnosił się m.in. mistrz Stanisław Gawlikowski, autor pierwszej w powojennej Polsce książce o debiutach.
W wpisie Rafał Marszałek przypomniał bliżej sylwetkę Stanisława Gawlikowskiego, którego „spontaniczna ekspresja słowna w życiu codziennym była naznaczona nie byle jakim ryzykiem” była znana w środowisku polskich szachów. Pan Stanisław mówił, co miał na myśli i nie obawiał się jakiś ewentualnych przykrych konsekwencji.
Szachiści go za to bardzo cenili!
Na obozie szkoleniowym kadry w Zakopanem w 1980 roku Stanisław Gawlikowski miał głównie zajęcia z historii szachów. Były oczywiście dyskusje na różne zagadnienia. W pewnym momencie poruszyłem temat znaczenia znajomości otwarć we współczesnej praktyce turniejowej. Poprosiłem autora książki „Teoria debiutów” o opinię w tym aspekcie:
„Pan propagował przecież debiuty już w 1947 roku i mimo tego, to jest najsłabsza strona polskich kadr”.
Gawlikowski zareagował spontanicznie – w swoim stylu – co nie jest jednak do powtórzenia. Na sali siedziało kilku członków kadry. Z humorem potraktowano wypowiedź mistrza. Nikt się nie obraził. Zatem wielką zaletą Pana Stanisława była szczerość m.in. w ocenie stanu wyszkolenia krajowej czołówki!
Mistrz także piórem nie obawiał się pisać prawdy. Niedawno przypomniałem to w wpisie: link.
Kiedyś napisałem w ocenie gry znanego arcymistrza, że sam talent nie wystarczy w osiąganiu znaczących wyników w silnych turniejach międzynarodowych. Trzeba intensywnie trenować, około 8-10 godzin dziennie i koniecznie poprawić fazę debiutową!
Arcymistrz obraził się na mnie i zainicjował na facebooku kilka lat temu żałosne przedstawienie, w którym udział wziął też były prezes Polskiego Związku Szachowego, prezes znanego okręgowego związku, trenerzy Młodzieżowej Akademii Szachowej, zawodnicy itd.
Tymczasem od dawna zwracam uwagę na to, że w Polsce mamy (albo mieliśmy) wiele talentów. W artykule „O statystyce i prognozowaniu” (Magazyn Szachista, luty 2005) pisałem m.in., że od wielu lat zajmuję się analizą gry czołówki polskiej i moimi wnioskami dzielę się na łamach krajowej prasy fachowej.
Dlatego nie usprawiedliwiajmy często przeciętnych wyników naszych kadr w turniejach międzynarodowych przejściowym brakiem formy. Dokładna analiza rozegranych partii ilustruje ogólnie niedostateczne przygotowanie początkowego stadium gry.
To jest niepokojące zjawisko, ponieważ w wielu krajach już dawno zrozumiano, że bez dobrej znajomości otwarć szachowych oraz optymalnie opracowanego do stylu gry repertuaru debiutowego nie można liczyć na postęp zawodniczki i zawodnika. Bez tych umiejętności nie można oczekiwać na znaczące sukcesy międzynarodowe…
Problem niedostatecznej znajomości teorii debiutów przez nasze kadry jest znany już od dawna. Tą kwestią zajmowałem się przez wiele lat i dlatego często o tym pisałem, opierając się na konkretnych przykładach z praktyki turniejowej.
Nie byłem jedyny, który zwracał uwagę na te niedostatki w wyszkoleniu krajowej czołówki.
Przypominam trzy charakterystyczne przypadki:
Wiceprezes Włodzimierz Schmidt podkreślił, że słabe przygotowanie debiutowe jest problemem zarówno czołówki kobiet, jak i mężczyzn i zadeklarował gotowość nadzorowania pracy konsultanta debiutowego kadry kobiet i mężczyzn (Protokół z zebrania zarządu Warszawa, biuro PZSzach, Al. Jerozolimskie 49, 27 października 2012 r. godz. 10.00-18.00).
//////////////////////
Kacper Piorun w wywiadzie w piśmie „MAT” (6-2015) powiedział „..podreperowałem się trochę w debiutach, bo wcześniej miałem problemy z uzyskaniem przewagi, albo chociaż pozycji do gry. Debiutowo czuję się teraz pewniej…”.
//////////////////////
Arcymistrzyni Monika Soćko w Macie 4-2017: „ …brakuje nam przygotowania debiutowego na światowym poziomie. Ukrainki, Rosjanki, Amerykanki, Hinduski czy Chinki mają świetne przygotowanie debiutowe, które jest na poziomie męskim arcymistrzowskim. Nam tego brakuje. Gdy gramy bezpośrednio z nimi, to staramy się uciekać w jakieś boczne warianty, co nie jest dobre. Dlatego przydałaby się pomoc ze strony jakiegoś arcymistrza wykwalifikowanego debiutowo”.
cdn
Jak już kilkakrotnie pisałem na blogu i stronie, po zapisaniu się do klubu szachowego OKO Caissa Bydgoszcz, zadałem pytanie starszym zawodnikom: jak mam trenować, aby grać lepiej.
Poradzono mi, aby zaczął naukę od gry końcowej. Tak zalecał bowiem studiowanie szachów były mistrz świata Jose Raoul Capablanca (1888-1942).
Byłem zdziwiony taką teorią, która polecała naukę szachów od „tyłu”. Kupiłem sobie jednak dwa tomy końcówek Stanisława Gawlikowskiego i pionkówki Zygmunta Szulcego. Zabrałem się pilnie do ich studiowania. „Gawlikowski” okazał się dla mnie za trudny. Przerzuciłem się więc na „Zakończenia pionowe” Szulcego. Książka była łatwiejsza, ale w sumie trening z końcówkami nie przyczynił się do podniesienia siły gry, gdyż dalej przegrywałem partie. Okazało się, że nie mogłem wykorzystać zdobytej wiedzy o grze końcowej, ponieważ przegrywałem pojedynki już w fazie debiutowej albo na początku gry środkowej. Do końcówek wcale nie dochodziło.
Postanowiłem więc trenować wbrew nauce Capablanki i zająłem się otwarciami. To przyniosło szybkie efekty. Wkrótce stałem się najlepszym juniorem miasta, następnie województwa, a w końcu czołowym zawodnikiem Polski w kategorii do lat 20.
Tymczasem „teorią Capablanki” był zafascynowany Jerzy Lewi, który namiętnie analizował końcówki. Zaniedbał jednak otwarcia, co odbiło się na wynikach sportowych na początku jego kariery.
Opisałem to w moich wspomnieniach.
Jurek miał jednak tak wielki talent, że wkrótce został mistrzem Polski seniorów. Z jego karierą można zapoznać się na blogu Przemysława Jahra.
Jednakże braki debiutowe Jurka uwidoczniły się w dwóch silnych imprezach międzynarodowych:
Po turnieju w Atenach Jurek wyemigrował do Szwecji, ale sukcesów tam nie odniósł, m.in. przegrał treningowy mecz z Ulfem Anderssonem. Wkrótce tragicznie zginął.
//////////////////////////////////////
W swojej działalności trenerskiej często opowiadałem swoim podopiecznym o Jerzym Lewim, jako wielkim zmarnowanym polskim talencie, który zlekceważył w swojej grze fazę debiutową. Również o innych polskich zawodnikach (zawodniczkach), co nie wykorzystali, wskutek fałszywego szkolenia, swoich naturalnych możliwości.
Przypominam ocenę wielokrotnej mistrzyni Polski o sytuacji w polskich szachach:
Monika Soćko: Magazyn SZACHISTA (czerwiec 2009):
Jak już kilkakrotnie pisałem w różnych publikacjach, także na blogu, że „teorię Capablanki” poznałem jako początkujący sympatyk szachów w 1961 roku.
Mimo braku jej logicznego uzasadnienia, jest ona nadal popularna w Polsce ze szkodą dla prawidłowego rozwoju utalentowanej polskiej młodzieży.
Dlatego – jako trener i publicysta – z obowiązku przypominam ten problem permanentnie od lat w różnych tekstach, np. ostatnio
Szachy w moim życiu.: Przed końcówką jest debiut (193) (konikowski.net)
Szachy w moim życiu.: Polemiki, opinie (165) (konikowski.net)
Ale także w 1961 roku spotkałem się również z rozsądną opinią, że bez znajomości debiutów, nie ma szans na odnoszenie sukcesów sportowych. Jak już pisałem w przeszłości, uświadomił mnie w tej problematyce zawodnik I kategorii Feliks Chybicki. Udostępnił mnie także archiwalne miesięczniki „Szachy”, w których znalazłem wiele ciekawych opisów z turniejów międzynarodowych świadczących o „klasie polskich szachów”.
////////////////////////
Dla przypomnienia pouczający przykład: Kilka lat temu studiując książkę Stanisława Gawlikowskiego „100 zwycięstw polskich szachistów “, Penelopa 1997, natknąłem się na stronie 122 na opis udziału Bogdana Śliwy w turnieju w Budapeszcie w 1952 roku.
Autor napisał: „Przez dwa powojenne dziesięciolecia w polskich szachach królował Bogdan Śliwa. Debiutując w pierwszych powojennych mistrzostwach Polski w Sopocie w 1946r., odniósł wielki sukces – zajął I miejsce i zdobył pierwszy (z sześciu w całej karierze) tytuł mistrza Polski. Po raz drugi zdobył tytuł w 1951 r., rozpoczynając całą serię zakończoną dopiero w 1954 r., a po raz ostatni został mistrzem kraju w 1960 r.
Gdy w 1952 r. Węgrzy organizowali wielki turniej poświęcony rok wcześniej zmarłemu jednemu z najsilniejszych szachistów okresu międzywojennego – Gezie Maróczy`emu, właśnie Śliwa miał bronić imienia polskich szachów. Trudno było liczyć na sukces, skoro startowali między innymi Keres, Geller, Botwinnik, Smysłow, Stahlberg, Szabo, Petrosjan, ale można się było wiele nauczyć, a przy okazji pokrzyżować plany nawet najwybitniejszym arcymistrzom.
Wiadomo było, że najsilniejszą stroną Polaka jest gra środkowa, a najsłabszą debiut. Niestety, z losowania wynikało, że już na starcie nasz mistrz będzie walczył z całą czołówką. Obnażyła ona bezwzględnie braki w przygotowaniu teoretycznym Polaka. Efekt był tragiczny. Po 10 rundach na koncie Śliwy widniało tylko 1.5 punktu.
////////////////////////
Podobnych wyczynów sportowych naszej czołówki było wiele i dlatego już przed 63 laty zadałem sobie pytanie:
„Dlaczego nasi czołowi szachiści nie odnoszą sukcesów na arenie międzynarodowej. Nie mamy zdolności do uprawiania tego intelektualnego sportu, czy są jakieś inne przyczyny”?
Zatem na przekór wszystkim zwolennikom „Teorii Capablanki” w kraju zawsze polecałem polskiej młodzieży wskazówki wielkich autorytetów szachowych:
Np. w mojej książce „Szachy dla przyszłych mistrzów” na stronie 16 m.in. pisałem:
Gość w emailu w dniu 20.09.2024 napisał:
Panie Jerzy, niech pan obejrzy sobie jak to nadal funkcjonuje, u
niektórych polskich arcymistrzów przekonanie, co do słynnej wypowiedzi
Capablanki, o wyższości końcówek nad debiutami.
W poniższym linku jest fragment relacji GM Zbigniewa Paklezy z
wczorajszej rundy z olimpiady w Budapeszcie.
https://youtu.be/eBg95aOjlyM?t=17704
///////////////////////////////////////////
Arcymistrz i globtroter Zbigniew Pakleza jest naczelnym propogandystą Polskiego Związku Szachowego w Internecie. Jego programy są oglądane przez krajowe talenty!
Kiedy my na blogu propagujemy hasła znakomitych autorytetów szachowych:
Poniższy wycinek pochodzi z książki „Damy mata” (autorzy Ireneusz Gawle i Jerzy Moraś), Penelopa 2018.
to przedstawiciel Polskiego Związku Szachowego głosi coś przeciwnego.
Kontynuacja odcinka 163 i kontynuacja tematu 162
Stał się „persona non grata”. Ujawnia kulisy ogromnego bagna w Polsce – Przegląd Sportowy Onet
Stał się „persona non grata”. Ujawnia kulisy ogromnego bagna w Polsce
Apel komentatora Eurosportu o pomoc dla szermierki usłyszała cała sportowa Polska. Teraz wzmacnia go drugi głos, błagający wręcz o pomoc ministra Sławomira Nitrasa, a nawet premiera Donalda Tuska. – Zawodnicy są w pułapce. Jeżeli tylko powiedzą coś niewłaściwego, w każdej chwili mogą stracić stypendia. I tu dochodzimy do tego, co najistotniejsze. Świat polskiej szermierki jest sterroryzowany – zdradza nam były szermierz, Dariusz Zieliński, pokazując świat bez zasad. Świat zastraszanych ludzi, fabrykowanych informacji i wyciąganych z szafy teczek. – Odezwiesz się i cię nie ma – mówi nam, uderzając we władze Polskiego Związku Szermierczego. I twierdzi, że jego też to spotkało.
///////////////////////////////
Ten artykuł nadesłał mi wczoraj jeden z Internautów z krótką notką: Pan miał podobne problemy z Polskim Związkiem Szachowym!
///////////////////////////////
Zgadza się! To stało się od momentu, gdy w 1999 roku zaproponowałem pewne reformy w szkoleniu polskiej młodzieży, która do lat 20 odnosiła wspaniałe sukcesy na arenie międzynarodowej, ale po osiągnięciu wieku juniora ginęła w tłumie. Temat poruszałem w wielu publikacjach, także na tym blogu i mojej stronie.
W 2003 roku ówczesny prezes Przemysław Gdański (brat znanego arcymistrza) zorganizował dyskusję na stronie PZSzach na temat Akademia szachowa – unowocześniać czy nie?. Niestety ta dysputa ograniczyła się tylko do ataków personalnych na moją osobę, o czym już pisałem.
Do tego problemu będę jeszcze powracać, gdyż od pewnego czasu pracuję nad problematyczną książką.
///////////////////////////////
A teraz kontynuuję tematykę odcinka 162.
Oprócz Teorii Capablanki następnym zaskoczeniem dla mnie była Pozycja polskich szachów na arenie międzynarodowej.
Dowiedziałem się mianowicie i wynikało to z dostępnej mi już literatury fachowej, że mistrzowie Polski zajmują przeważnie dalekie miejsca, a nawet ostatnie w turniejach międzynarodowych. Wyprzedzali nas m.in. szachiści ze Związku Radzieckiego, Węgier, Rumunii, Czechosłowacji, NRD, Bułgarii i Jugosławii.
A przecież, jak poinformowano mnie w momencie wstąpienia do klubu, że Szachy to królewska gra, a szachiści to intelektualiści. Patrząc na wyniki polskich szachistów zacząłem zastanawiać się nad dylematem mnie nurtującym: Zatem my ustępujemy umysłowo tym w/w krajom, ponieważ gramy słabiej w szachy? Taki był tok rozumowania 14-latka, który dopiero poznawał problematykę gry jako sport.
cdn
W trakcie wieloletniego prowadzenia tego blogu, otrzymywałem wiele pytać w kontekście szkolenia młodzieży w szachach wyczynowych. Brak jednolitego programu szkolenia powodował, że nasze talenty nie mogły rozwinąć w pełni swych skrzydeł, gdyż trenerzy mają różne spojrzenie na te problemy. Modne hasła, które spotykało się nadal są popularne:
Trenuj końcówki, a w debiucie dasz sobie radę. Końcówki są najważniejsze, gdyż kończą partię. Capablanca miał rację przedkładając studiowanie końcówek nad debiutami i jeszcze inne teorie…
Dlatego od lat „walczę” z tymi absurdami w licznych publikacjach. Moją wiedzą oraz doświadczeniami na ten temat planowałem szerzej podzielić się z członkami Komisji Młodzieżowej. Na wszystko zabrakło niestety czasu, ale o tym później …
Ale udało mi się przedstawić …
Kontynuacja wstępu na stronach 10-11.
Patronat medialny nad książką „Akiba Rubinstein” objął MAT – oficjalne czasopismo Polskiego Związku Szachowego.
To było możliwe w okresie prezesury Adama Dzwonkowskiego, który powinien być wzorem dla innych prezesów Polskiego Związku Szachowego!
Tak jak już wcześniej pisałem, Adam Dzwonkowski często podkreślał, że jest za pluralizmem i że prezes PZSzach powinien łączyć polskich szachistów oraz wysłuchać wszystkie opinie, a nie ich dzielić! To była aluzja do niektórych „wodzów polskich szachów”, którzy właśnie kategoryzowali nasze środowisko na tych „co są z nami i na tych, co mają swoje (inne) poglądy na rozwój polskich szachów wyczynowych”. Jednym słowem Adam Dzwonkowski odciął się w zdecydowany sposób od przeszłości!
Prezes zgodził się nawet na wywiad ze mną:
Redaktorem „Mata” był w tym czasie Paweł Dudziński, który zaproponował mnie współpracę z pismem a także nawet z „Komisją Młodzieżową” – mimo że w momencie objęcia przez niego tego stanowiska polecono mu, aby nie publikować żadnych moich artykułów i w ogóle ignorować mnie w przestrzeni publicznej.
Informacja o sprzedaży biografii Rubinsteina ukazała się w Macie Nr 6 (70) 2017:
