W celu uniknięcia obrony Nimzowitscha po posunięciach 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4, często gra się 3.Sf3 (zamiast 3.Sc3). Wtedy mamy do czynienia z obroną hetmańsko-indyjską, która powstaje po 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 b6. W tym miejscu białe grają normalnie 4.g3, co prowadzi do głównego wariantu.

Często stosowany jest także ruch 4.a3, którego głównym celem jest niedopuszczenie do wypadu czarnego gońca na b4. Idea ta została spopularyzowana przez Tigrana Petrosjana i dlatego wariant nosi jego imię.

Wariant ten stosowałem w swej praktyce turniejowej i dlatego  miałem duże doświadczenie i wiedzę. Wynikiem tego były dwie książki w Niemczech (1984) i USA (1985). Przedstawiona praca to unowocześniona wersja tematu. Ukazała się w serii „Aktualności debiutowe.”

Petrosjan-System 4.a3 in der Damenindischen Verteidigung (E12)
Band 7
Jerzy Konikowski
Joachim Beyer Verlag
96142 Hollfeld 1995
164 strony
ISBN 3-88805-260-2

Trener szachowy musi być wszechstronnie wykształcony w zakresie wszystkich faz partii. Nie wyobrażam sobie szkoleniowca, który zna np. tylko jedno otwarcie i próbuje  następnie wmówić swoim podopiecznym, że jest ono najlepsze i że powinni  stosować tylko to w swej praktyce turniejowej.

U mnie takiego przypadku nigdy nie było. Zawsze starałem się tak doradzić i pomóc, aby moi podopieczni byli optymalnie zadowoleni i grali to, co im odpowiadało do ich stylu gry.

Pewnego razu poproszono mnie o przygotowanie ostrego gambitu słowiańskiego po ruchach 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Sc3 e6 4.e4!? Nigdy tego wcześniej nie grałem i miałem tylko ogólne pojęcie o tym skomplikowanym otwarciu. W ciągu miesiąca przygotowałem się z dostępnych mi materiałów, zagrałem nawet z sukcesem jedną partię w 2 lidze niemieckiej i zajęcia przeprowadziłem.

Następnie rozegrałem jeszcze kilkanaście partii w turniejach błyskawicznych oraz w Internecie, które bez większych problemów wygrałem.

Te praktyczne doświadczenia oraz materiały z tych wykładów opublikowałem w tej książce. Oprócz 8 rozdziałów przygotowałem też 20 przykładowych partii. Gambit jest na pewno bardzo interesujący i godny polecenia szachistom reprezentujących taktyczny styl gry.

Slawisches Gambit (Gambit słowiański)
Jerzy Konikowski
Schachverlag Manfred Mädler
Dresden 1995
70 stron
ISBN 3-925691-2

W 1995 roku wydawca Joachim Beyer zaproponował mnie kontynuację książek o superturnieju w Dortmundzie.  Dał mi wolną rękę w wyborze współpracowników. Postawił jednak jeden warunek: manuskrypt ma być dostarczony do wydawnictwa do końca września.

Zaprosiłem do współpracy dwóch kolegów. Dagobert Kohlmeyer z Berlina miał pisać teksty, przeprowadzać wywiady i robić zdjęcia. Andreas Krois był odpowiedzialny za stronę techniczną książki i jej skład. Moje zadanie było też jasne: analiza i komentowanie partii.

Wszyscy pracowaliśmy intensywnie w czasie turnieju. Sam uczestniczyłem w analizach partii uczestników turnieju, co ułatwiło mi potem przygotowanie końcowych komentarzy. Książkę oddaliśmy w terminie do wydawnictwa. Ukazała się ona przed świętami Bożego Narodzenia.

Końcowe wyniki turnieju:

23.Internationale Dortmunder Schachtage
Dagobert Kohlmeyer/Jerzy Konikowski/Andreas Krois
Joachim Beyer Verlag
96142 Hollfeld 1995
160 stron
ISBN 3-88805-250-5

W ciągu mojej wieloletniej pracy trenerskiej zebrałem ogrom różnych materiałów, które późnej wykorzystywałem w pracy publicystycznej. To ułatwiało mi w krótkim czasie przygotować manuskrypty na różne tematy.

W 1990 roku mój przyjaciel z Moguncji Gerd Treppner przyznał mi się, że w ciągu wielu lat pracy szkoleniowej z młodzieżą nazbierał  wiele ciekawych partii i pozycji, że można byłoby z tego napisać kilka książek. Zachęciłem go do wykorzystania tych materiałów w książkach testowych. Tak też się stało i Gerd w stosunkowo krótkim okresie wydał kilka ciekawych prac z testami dla młodych szachistów.

Kilka książek wydaliśmy wspólnie. Przedstawiam jedną z nich. Jest to zbiór ćwiczeń dla przyszłych mistrzów szachowych. Zawiera  140 pouczających pozycji na różne zagadnienia ze strategii i taktyki szachów, podstawowe końcówki itd. Książka może też służyć trenerom i instruktorom jako materiał uzupełniający w pracy szkoleniowej.

Jest to okładka I wydania z 1995 roku.

Testbuch für Meister von Morgen
Jerzy Konikowski i Gerd Treppner
Joachim Beyer Verlag
Hollfeld 2003  II wydanie
134 strony
ISBN 3-88805-112-6

III wydanie książki w niezmienionej formie ukazało się w 2013 roku.

Już w czasach juniorskich grałem przeciwko obronie Nimzowischa 4.Hc2 po ruchach 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4. Kilka lat później wariant ten stał się bardzo popularny w praktyce arcymistrzów. Idea posunięcia 4.Hc2 jest jasna: w razie bicia na c3 odbić hetmanem, aby nie osłabić sobie struktury pionkowej na skrzydle hetmańskim.

W książce omówilem najważniejsze spotykane plany czarnych po 4…0-0, 4…Sc6, 4…d5 i 4…c5. Część teoretyczną uzupełniają partie wzorcowe z praktyki arcymistrzów (w sumie 35).

Die klassische Variante 4.Dc2 in der Nimzowitsch-Indischen Verteidigung
Jerzy Konikowski
Band 6
Joachim Beyer Verlag 1995
112 stron
ISBN 3-88805-097-9

Andreas Krois był przez wiele lat członkiem mojego klubu Schachfreunde Brackel Dortmund. Grał na poziomie około II kategorii. Przez kilka lat był odpowiedzialny za techniczne przeprowadzenie transmisji w czasie arcymistrzowskiego turnieju w Dortmundzie. Jednakże jego głównym zajęciem było składanie książek, także szachowych, dla różnych wydawnictw.

Pewnego razu oznajmił mnie, że ma w planie utworzenie własnego wydawnictwa. Zaproponował współpracę. Zgodziłem  się. Pierwszą naszą pracą miała być księga turniejowa „Turniej w Dortmundzie 1994”. Gdy manuskrypt był gotowy, okazało się, że plany z własnym wydawnictwem Andreas odkłada na przyszłość. Trzeba było więc szybko poszukać kogoś, kto wyda naszą wspólną książkę. Ostatecznie projekt sfinalizował nasz klub.

Praca ukazała się w niewielkim nakładzie, bo tylko w 500 egzemplarzy. Ja byłem głównie odpowiedzialny za komentarze do partii. Mój partner przygotował natomiast fotografie i ogólne opisy. Wykorzystaliśmy także teksty prasowe Dagoberta Kohlmeyera i Carstena Hensela.

Końcowe wyniki turnieju:

Die 22. Internationalen Dortmunder Schachtage
Jerzy Konikowski i Andreas Krois
Schachfreunde Dortmund – Brackel 1930 e.V. 1994
52 strony (format 300×215)

Książka zawiera 204 taktycznych partii z lat 1963-2008, które trwały nie dłużej niż 25 posunięć. Składa się z dwóch części. Najpierw są diagramy, które ilustrują krytyczny moment w partii. Zadaniem czytelnika jest znalezienie właściwej drogi do zwycięstwa.

Część druga to partie, których numeracja odpowiada kolejności diagramów. Tutaj można sprawdzić poprawność swych analiz. Książkę można także potraktować jako testy w zakresie taktyki oraz ogólny wgląd na spotykane w praktyce otwarcia szachowe.

Jest także dostępna w wersji elektronicznej.

Pierwowzorem tej pracy jest  moja publikacja w języku niemieckim „Eröffnungen richtig gespielt”.

Szybkie zwycięstwa
Jerzy Konikowski
Wydawnictwo RM
Warszawa 2009
232 strony
ISBN 978-83-7243-630-6

II wydanie w 2023 roku.
ISBN 978-83-8151-758-4

W 1991 roku w trakcie spotkania z wydawcą Reinholdem Dreierem w Moguncji dyskutowaliśmy na temat aktualnej wtedy literatury szachowej. W pewnym momencie wydawca poprosił mnie o opinię na temat modnego wariantu w obronie królewsko-indyjskiej po ruchach: 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Sf3 0-0 6.Ge2 e5 7.0-0 Sc6 8.d5 Se7 itd. „Otrzymuję bowiem wiele pytań w tej sprawie i zastanawiam się, czy nie wydać takiej książki po niemiecku”. Przytaknąłem, że myśl jest dobra, ponieważ wariant jest bardzo popularny. „To może pan to zrobi” – niespodziewanie padła propozycja. Zgodziłem się, gdyż wariant grywałem czarnymi i także białymi. Miałem więc duże doświadczenie i wiedzę na ten temat. Uzgodniliśmy, że książka ma być gotowa w ciągu roku.

Po powrocie do Dortmundu wpadłem na myśl, aby zaproponować Włodzimierzowi Schmidtowi wspólne napisanie tej książki. Włodek bowiem jest znawcą tego wariantu i w tamtych czasach mieliśmy stały kontakt ze sobą. Schmidt przyjął propozycję. Ustaliliśmy, że w ciągu około 10 miesięcy otrzymam od niego manuskrypt, który uzupełnię o moje materiały i analizy i następnie przepracuję całość na język niemiecki.

Otrzymałem materiał dopiero po 2 latach. Reinhold Dreier już nie był tematem zainteresowany. „Jeden rok opóźnienia to za długo. Rezygnuję z tego projektu, bo mam teraz inne książki do wykonania.” – zareagował. Zadzwoniłem więc do Joachima Beyera w tej kwestii. „Jest to bardzo specjalistyczny temat, więc normalną książką nie jestem zainteresowany, ale niech pan to zrobi dla serii aktualnych otwarć”. Wyboru więc nie było. Opracowałem książkę zgodnie z życzeniem wydawcy. Zawiera ona 5 rozdziałów i 25 wzorcowych partii. Komentarz w stylu Sahovskiego Informatora. Okazało się później, że trafiliśmy z tematem. Nakład 1500 egzemplarzy rozszedł się w kilku miesiącach.

Włodzimierz Schmidt sam nie był zadowolony z formy wydania książki. No cóż, sam jest sobie winny. Gdyby dostarczył manuskrypt w terminie, to książka miałaby inny wymiar. A swoją drogą dziwię się wielokrotnemu mistrzowi Polski za brak aktywności na polu  publicystycznym. Z takim doświadczeniem i wiedzą arcymistrz z Poznania mógłby napisać wiele pożytecznych książek!

W trakcie jednej rundy mistrzostw klubu „Schachfreunde Brackel Dortmund” w 1991 roku doszło do sensacji. Arcymistrz Romuald Mainka, wówczas należący do czołówki Niemiec, przegrał szybko partię z amatorem Pitem Schulenburgiem. Przebieg pojedynku był taki: 1.e4 e5 2.Sf3 d5!? 3.exd5 Gd6 4.Sc3 Sf6 5.d4 e4 6.Se5 Sbd7 7.Sxd7 Gxd7 8.Gg5 0–0 9.Ge2 We8 10.Hd2 a6 11.f3 e3 12.Gxe3 Gb4 13.Gg5 Gb5 0–1 . Mainka został zaskoczony tak rzadko sptykanym w praktyce debiutem zwanym „Gambitem słonia”, że rozegrał bardzo słabo fazę  debiutową i poniósł sromotną porażkę.

Ten wypadek nasunął mi temat do kolejnych zajęć w punkcie szkoleniowym w Essen: „Jak pokonać silniejszego przeciwnika”.  Pokazałem na bazie kilku partii, że jest duża szansa wygrać z silniejszym zawodnikiem, jeśli się go zaskoczy jakimś rzadkim otwarciem czy gambitem.

Wykład spotkał się z dużym zainteresowaniem. Kilka osób wyraziło chęć bliższego zapoznania się z „Gambitem słonia”. Na ten temat  znalazłem jedną broszurkę wydaną w USA. Kupiłem ją, przestudiowałem i wykład przeprowadziłem. Jeden z moich podopiecznych mistrz Milon Gupta – widząc moje obszerne notatki i analizy – nasunął mi myśl wydania książki na ten temat  w jakimś niemieckim wydawnictwie.

Zainteresowałem tym tematem wydawcę Manfreda Mädlera. I tak powstała książka pt. „Das Mittelgambit im Nachzug” wspólnie  z moim podopiecznym Milonem Guptą, który włożył też wiele pracy w jej powstaniu. Jak do tej pory, jest to najobszerniejsza w świecie książka na ten temat.

Das Mittelgambit im Nachzug
Jerzy Konikowski/Milon Gupta
Schachverlag Manfred Mädler Düsseldorf 1991
131 stron
ISBN 3-925691-07-3

Mówiąc o końcówkach ciężkofigurowych mamy na uwadze pozycje, w których na szachownicy – oprócz króli – znajdują się hetmany, wieże i pionki (rzadziej bez pionków). Pozycje tego typu spotyka się często w praktyce turniejowej i dlatego zaliczają się one do ważnych końcówek. Z uwagi na dużą siłę rażenia ciężkich figur wynikają tutaj ostre sytuacje o charakterze taktycznym. Dlatego rozgrywający je powinni wykazywać się dużymi zdolnościami kombinacyjnymi.

W swej pracy przedstawiłem 140 pouczających zadań, które ilustrują problemy końcówek ciężkofigurowych.

Przy pomocy tej książki każdy sympatyk królewskiej gry może przetestować swoją wiedzę w zakresie tych końcówek i jednocześnie poprawić technikę gry w tego typu pozycjach. Przedłożona praca jest przeznaczona dla zawodników wszystkich kategorii, gdyż nawet mistrzowie powinni od czasu do czasu przypomnieć sobie wiedzę w zakresie gry końcowej.

Podobnie jak w moich poprzednich książkach testowych, tutaj został zachowany ten sam schemat: najpierw są zadania z pomocniczymi uwagami, na bazie których Czytelnik powinien wybrać prawidłową odpowiedź, a następnie podane są rozwiązania.

 Sprawdź się w końcówkach ciężkofigurowych
Jerzy Konikowski
Wydawnictwo Penelopa
Warszawa 2009
112 stron
ISBN 83-86407-81-X