Michaił Tal, łot. Mihails Tāls, ros. Михаил Нехемьевич Таль (ur. 9 listopada 1936 w Rydze, zm. 27 czerwca 1992 w Moskwie) – łotewski szachista, ósmy mistrz świata w szachach w latach 1960- 1961.

Michaił Tal w polskiej Wikipedii
Michaił Tal w YouTube 1
Michaił Tal w YouTube 2

W dniach 15-16 stycznia 1982 roku wraz z dyrektorem turnieju w Dortmundzie Klausem Neumannem byłem na turnieju w Wijk aan Zee. Główny cel Neumanna było zaproszenie byłego mistrza świata do startu w Dortmundzie. Rozmawiałem z Talem w tej sprawie około pół godziny. Zauważyłem, że jakoś nieufnie patrzy na mnie. Były to czasy komunizmu i Tal, nie znając mnie, jakby się czegoś bał. Takie mialem przeczucie. Zresztą podobnie potem ocenił tę sytuację sam Neumann. Takie to były niestety wtedy czasy! Tal wyraził oczywiście chęć zagrania w Dortmundzie, ale sam nie mógł o tym decydować. Uzgodniliśmy więc, że dyrektor turnieju wyśle do Federacji Sportowej ZSRR oficjalne zaproszenie i potem zobaczymy, co z tego wyjdzie. Klaus Neumenn oczywiście zaproszenie wysłał z kopiami do Tala i Szachowej Federacji ZSRR. Były mistrz świata jednak nigdy w Dortmundzie się nie pojawił!

Wasilij Smysłow dzierżył koronę szachową w latach 1957-1958.

Moje wspomnienia o Smysłowie
Smysłow w polskiej Wikipedii
ChessBase News
Smysłow w Chessvibes

Michaił Moisiejewicz Botwinnik, ros. Михаил Моисеевич Ботвинник (ur. 17 sierpnia 1911 w Kuokkali [dziś Riepino] w pobliżu Sankt Petersburga, zm. 5 maja 1995 w Moskwie) – rosyjski szachista, arcymistrz, wieloletni mistrz świata w szachach (1948-1957, 1958-1960, 1961-1963).

Michaił Botwinnik w polskiej Wikipedii

Max (Machgielis) Euwe (ur. 20 maja 1901 w Amsterdamie, zm. 26 listopada 1981 w Amsterdamie) – szachista holenderski, piąty mistrz świata w szachach (1935-1937).

Max Euwe w polskiej Wikipedii
Max Euwe w niemieckiej Wikipedii
W bibliotece Max Euwe Centrum w Amsterdamie są także moje książki

Zanim podjąłem pracę w październiku 1982 roku, byłem od czerwca 1981 roku bezrobotnym. Nie nudziłem się w tym czasie. Ówczesny dyrektor turnieju w Dortmundzie Klaus Neumann brał mnie ze sobą na różne imprezy szachowe. Dzięki temu zwiedziłem wiele miast w Niemczech i prawie całą Holandię.

W sierpniu 1981 roku byliśmy w Amsterdamie i przy tej okazji wpadliśmy do biura FIDE. Generalnym Sekretarzem FIDE była w tym czasie Ineke Bakker, którą poznałem wcześniej na turnieju kobiecym w Piotrkowie Trybunalskim. Już na wstępie poinformowała nas, że zaraz przyjdzie szef. Miała na myśli Euwego, który był prezydentem FIDE w latach 1970-1978. Jego następca Olafsson zostawił biuro w Amsterdamie. Również Ineke Bakker zachowała swoje stanowisko. Dopiero Campomanes, po objęciu stanowiska prezydenta w 1982 roku, przeniósł biuro do Lucerny i w ten sposób nastąpiła zmiana na stanowisku Generalnego Sekretarza FIDE.

Max Euwe, mimo że już nie był prezydentem FIDE, często wpadał na kawę do biura. Rzeczywiście były mistrz świata wkrótce zjawił się. W toku rozmowy zapytał się mnie skąd jestem. Odpowiedziałem, że z Polski. „Tak, grałem kiedyś z Bogdanem Śliwą, to był silny szachista” – stwierdził. Byliśmy w biurze około godziny. W ten sposób poznałem Maxa Euwego. Trzy miesiące później 26 listopada były mistrz świata zmarł na zawał serca.

Aleksander Alechin, ros. Александр Александрович Алeхин, fr. Alexandre Alekhine (ur. 31 października 1892 w Moskwie, zm. 24 marca 1946 w Estoril) – rosyjski szachista, czwarty mistrz świata w szachach (1927-1935, 1937-1946).

Aleksander Alechin w polskiej Wikipedii
ChessBase News-wersja angielska
ChessBase News-wersja niemiecka
Rocznica śmierci Alechina-WDR 24.03.2011
Rocznica śmierci Alechina-WDR 24.03.2011 (2 część)
Dagobert Kohlmeyer o Alechinie

Kombinacje Alechina

Aleksander Alechin rozgrywał fantastyczne partie. Na bazie jego twórczości uczyłem się strategii i taktyki szachów. Dwa tomy „Szachowej spuścizny Alechina” (po rosyjsku) w opracowaniu arcymistrza Kotowa pomogły mi zrozumieć istotę królewskiej gry. Jako początkujący szachista sam skomentowałem jego 300 partii i potem porównałem moją pracę z objaśnieniami samego mistrza świata w książce „300 wybranych partii Alechina” (Moskwa 1954). Moje uwagi nie były złe i to było motywacją do dalszych ćwiczeń w tym kierunku. Sam jako trener polecałem moim podopiecznym studiowanie partii Alechina.

W latach 90-tych minionego stulecia poznałem w czasie jednego turnieju w Dortmundzie jedynego syna Alechina Aleksandra. Opowiedziałem mu o roli jego ojca w ukształtowaniu mnie jako szachisty. Na koniec oznajmiłem mu: „Powinien pan być dumny ze swego ojca, to był genialny szachista”. Zauważyłem wzruszenie na jego twarzy. Aleksander sam nigdy nie grał w szachy.

W 2010 roku byłem jako trener z reprezentacją Niemiec na Olimpiadzie Głuchoniemych, która odbyła się w portugalskim mieście Estoril. Zakwaterowani byliśmy w hotelu SANA. Jedna z sal jest poświęcona Alechinowi, który tutaj kiedyś przebywał. Przypominam, że Alechin spędził w Estoril ostatnie lata swego życia. Podobno zmarł nagle na atak serca w swym pokoju hotelowym. Jedni twierdzili, że właśnie w tym hotelu mieszkał Alechin i tutaj zmarł. Ale nikt z organizatorów nie mógł tego potwierdzić. Zresztą istnieją różne wersje jego śmierci.

Alechin został pochowany na miejscowym cmentarzu, a w parę miesięcy później, na żądanie wdowy po zmarłym Grace Wishaar, zwłoki jego zostały przewiezione do Paryża i tam złożone na cmentarzu w Montparnasse.

W tym hotelu mieszkał Alechin, ale w tamtych czasach miał inną nazwę

Tablica poświęcona Alechinowi

Wejście do sali Alechina

W tym pomieszczeniu hotelowym przebywał Alechin

José Raúl Capablanca y Graupera (ur. 19 listopada 1888 w Hawanie, zm. 8 marca 1942 w Nowym Jorku) – kubański szachista, trzeci mistrz świata w szachach (1921–1927).

José Raúl Capablanca w polskiej Wikipedii
Capablanca na żywo w filmie „Szachowa gorączka”
Książka w języku polskim o Capablance
Film o Capablance
ChessBase News 1
ChessBase News 2
Twórczość szachowa Capablanki
Fotografie Capablanki
Karykatura Capablanki
Capablanca w YouTube
Capablanca i jego partie

Capablanca w 1925 roku

Grób Capablanki na cmentarzu Cristóbal Colón w Hawanie (zdjęcie M.Krallmanna)

Capablanca na znaczkach pocztowych

We wrześniu 2009 roku byłem z żoną na urlopie na Kubie, dokładnie w Varadero. Szukałem tam śladów Capablanki. W hotelu osoby o to pytane, nic nie wiedziały o mistrzu świata w szachach. Szachy miały tam jednak swoje miejsce w programie rozrywkowym, gdyż co tydzień odbywały się turnieje szachowe. Nie brałem w nich udziału. Ale od czasu do czasu rozgrywałem z żoną lekkie partie, korzystając z szachów ogrodowych.

Jeden dzień spędziliśmy w Hawanie. Przewodnik wycieczki nie miał żadnej wiedzy o Capablance. Zapytałem się go o cmentarz Cristóbal Colón, gdzie jest grób mistrza świata i o możliwość jego zwiedzenia. Program wycieczki był jednak tak bogaty w atrakcje, że nie było możliwości odłączenia się od grupy w tym celu. W czasie zwiedzania miasta widziałem w kilku miejscach stoliki z szachownicą, ale bez graczy. Byłem tym zaskoczony, gdyż szachy cieszą się podobno dużą popularnością na Kubie. Być może, że pora nie była odpowiednia.

W czasie drugiej wycieczki do Guama (Zatoka Świń) też zadałem pytanie przewodniczce, czy słyszała coś o Capablance. Nie słyszała. Wyjaśniłem jej, że chodzi o genialnego kubańskiego szachistę, mistrza świata w szachach. „Nie mam o tym pojęcia” – odpowiedziała.

Szachy w Varadero

W centralnym punkcie Hawany, tutaj musiał spacerować Capablanca

Przed katedrą w Hawanie: tutaj był na pewno chrzczony Capablanca i tutaj musiał brać swój pierwszy ślub w 1922 roku

Emanuel Lasker (ur. 24 grudnia 1868 w Barlinku, zm. 11 stycznia 1941 w Nowym Jorku) – niemiecki szachista, drugi mistrz świata w szachach. Tytuł zdobył w 1894 roku pokonując Wilhelma Steinitza w meczu, w którym wygrał 10 partii, 4 zremisował i 5 przegrał. Tytuł mistrza świata zachował przez następne 27 lat, najdłużej w historii.

Emanuel Lasker w polskiej Wikipedii
Lasker: Padre de la lucha Psicológica…!
Fotografie i karykatury Laskera
Różności o Laskerze

Wilhelm Steinitz (ur. 17 maja 1836 w Pradze, zm. 12 sierpnia 1900 w Nowym Jorku) – pierwszy oficjalny mistrz świata w szachach. Był mistrzem świata od 1886 do 1894 roku. W tym czasie obronił tytuł w czterech oficjalnych meczach przeciwko Zukertortowi, Czigorinowi (dwukrotnie) i Gunsbergowi. Przegrał dwa mecze ze swoim następcą Laskerem.

Wilhelm Steinitz w polskiej Wikipedii