Anatoli Karpow – mistrz świata w latach 1975-1985 oraz 1993-1999: Każda faza partii, otwarcie, gra środkowa i końcówka ma duże znaczenie. Jeżeli na początku gry, któraś ze stron uzyska przewagę materialną lub pozycyjną, to zniwelować ją w grze środkowej będzie bardzo trudno. W tej sytuacji do końcówki może w ogóle nie dojść. Bez poprawnej gry w debiucie, nie można więc myśleć o sukcesach w szachach.
//////////////////////////////////////
Po ostatnich odcinkach tej serii oraz „Z mojego archiwum” otrzymałem kilka listów prywatnych na poruszone przeze mnie zagadnienia.
Ogólnie internauci są zgodni, że moje teksty, w oparciu o własne doświadczenia, są pouczające, ponieważ ilustrują sytuację naszej dyscypliny w przeszłości. To były inne czasy i inne możliwości rozwoju, niż to jest obecnie.
Był jeden głos krytyczny.
1.Pana ulubiony temat można przedstawić tak: wyższość „Kursu debiutów” nad Capablancą.
2.Lewi pracował nad końcówkami a Pan nad debiutami. On został mistrzem Polski, natomiast Pan nigdy nie zbliżył się do jego poziomu.
Te kwestie omawiałem wielokrotnie w przeszłości w wielu publikacjach. Ostatnio powtórzyłem to na blogu w cyklu „Polemiki, opinie”.
Pisałem też, że teorię „Znaczenie debiutów” sam nie wymyśliłem. Już nasz wielki szachista Akiba Rubinstein zwracał wielką uwagę na ten aspekt w swojej grze turniejowej, o czym była wielokrotnie mowa na blogu. Mimo, że ja często wracam do tego problemu i opieram się na światowych autorytetach królewskiej gry, to ciągle są jakieś wątpliwości.
Zatem dla przypomnienia:
http://www.blog.konikowski.net/2019/10/21/polemiki-opinie-43/
http://www.blog.konikowski.net/2019/11/21/polemiki-opinie-46/
http://www.blog.konikowski.net/2019/12/07/polemiki-opinie-48/
Ale stwierdzam, że zrozumienie znaczenia istoty fazy debiutowej we współczesnych szachach jest w Polsce coraz większe, co widać po licznych listach do mnie oraz nawet w literaturze fachowej. Poniższy cytat pochodzi z książki Damy mata (Ireneusz Gawle i Jerzy Moraś, Penelopa 2018):
„Problem Jerzego Lewiego” przypomnę w najbliższym czasie.
Co do tych głosów krytycznych: „Pana ulubiony temat można przedstawić tak: wyższość „Kursu debiutów” nad Capablancą.”
To nie jest tak. Nikt nie neguje pracy Capablanki nad końcową fazą gry, ale w czasach gdy żył Capablanca, nie było tak rozbudowanej teorii debiutów. Grano tak jak pozwalały na to tamte „czasy szachowe”. Natomiast w XX wieku wszystkie gry i sporty unowocześniły się. Wprowadzone nowe metody szkoleń, nowe style gry, nowe teorie, itp. Polskie środowisko szachowe jakoś tego nie dostrzegało, i uparcie pozostawało przy przestarzałych szachowych koncepcjach. Obecnie szachy to nie są już te same szachy, co za czasów Capablanki. W końcu to dostrzeżono i w Polsce. Debiut jest to ten dział szachów, którego umiejętność rozgrywania i chęć pracy nad nim jest niezbędna aby móc wygrywać partie współczesne, i móc zmierzyć się z czołówką światową. Dobrym przykładem jest R.Wojtaszek i J.Duda. Natomiast co do drugiego głosu „Lewi pracował nad końcówkami a Pan nad debiutami. On został mistrzem Polski, natomiast Pan nigdy nie zbliżył się do jego poziomu”, to zwykle trenerzy i szkoleniowcy nie mają super wysokich rankingów i nie aspirują do tytułów mistrzowskich (i to nie tylko w szachach, ale w wielu dziedzinach sportu). Ich rola sportowa jest inna: takie osoby realizują się w trenowaniu innych zawodników, w pisaniu publikacji, itd. A właśnie temu poświęcił się pan Konikowski. I ma na tym polu duże zasługi.
Myślę że polscy szachiści nie chcą zmieniać nawyków szkoleniowych. Bo praca nad debiutami jest czasochłonna i trudna. Trzeba w nią włożyć dużo własnej inwencji. A końcówki są o tyle prostsze, że można wziąć książki i nauczyć się ich. Oczywiście końcówki też wymagają kreatywności, ale szachiści chyba łatwiej zaszufladkują je jako temat do przerobienia z książki.
Sądziłem że czytelnicy bloga już wiedzą o co chodzi z Capablancą, debiutami i rankingiem/osiągnięciami sportowymi trenerów. Te tematy były wielokrotnie poruszane i przedyskutowane. Ale może to był nowy czytelnik i nie znał tamtejszych wpisów. Od razu przypomniały mi się wpisy z przykładami dobrych trenerów w boksie, którzy sami nie aspirowali do tytułów mistrzowskich, ale wykształcili dobrych zawodników. Zresztą nie tylko boks, bo tak jest chyba w większości sportów. Trener ma trenować innych. To tu w naszych szachach dochodziło do dziwnych sytuacji, np. jak to chyba Krasenkow był trenerem naszej kadry, a jednocześnie występował jako zawodnik w turniejach, nie pamiętam czy przeciwko naszym zawodnikom. A może to chodziło o tego ukraińskiego trenera, nazwiska nie pamiętam, który kiedyś uciekł na Ukrainę, a PZSzach dowiedział się o tym po fakcie. A co do Capablanki, to też ręce opadają. We współczesnych skokach narciarskich czy skoku wzwyż, nikt nie sięga do techniki sprzed wojny, bo ta ma już wartość tylko historyczną. Tak samo do metod nauki szachów też należy stosować nowoczesne formy szkolenia, a nie te sprzed 100 lat. Te sprzed 100 lat sprawdzały się w czasach Capablanki, bo wtedy wystarczały szachistom. Teraz już od dawna nie wystarczają. Tak jak na rywalizację z obecnymi mistrzami skoczni narciarskich nie wystarcza technika naszego dawnego skoczka, Wojciecha Fortuny, i to pomimo że to był rok 1972, a nie początek XX wieku.