43 lata temu urodził się Przemysław Skalik, szachista wyróżniający się w Polsce w latach 90.

Ciekawa partia (Schmidt)

84 lata temu urodził się Aleksandar Matanović  – czołowy szachista świata w latach 50-60, dziennikarz.

Ciekawa partia (Larsen)

66 lat temu Botwinnik wygrał w Moskwie/Hadze turniej o tytuł MŚ.

Ciekawa partia (Keres)

Konrad Szczygieł napisał:

Witam serdecznie!

Zauważyłem, że często porusza Pan problem debiutów w sztuce szachowej. Ostatnio byłem świadkiem dyskusji jednego z mistrzów szachowych, który zajmuje się szkoleniem młodzieży, z ojcem juniora rozwijającego się pod skrzydłami wspomnianego mistrza. Utytułowany zawodnik przekonywał, że koniecznością jest wkucie otwarcia na pamięć. Tłumaczył on, że wszyscy szachiści „z góry” grają pamięciowo. Postawił również tezę, że Carlsen jest obecnie zdecydowanie najlepszy, bo ma niezwykłą pamięć i łatwiej mu odtworzyć schematy szachowe.

Jakie jest Pana zdanie? Nie wiem, czy to adekwatny przykład, ale pamiętam jak moja nauczycielka fizyki w gimnazjum tłumaczyła jak powstają wzory i dlaczego je wymyślono, wtedy na sprawdzianie nikt nie głowił się gdzie wpisać prędkość, a gdzie czas. W szkole średniej Pani Profesor od tego samego przedmiotu nakazywała wkuwać regułki na pamięć i niestety trzeba było przygotowywać pakiety ściąg na klasówkę. Nasuwa mi się pytanie: najpierw zrozumieć, a potem grać otwarcie zgodne ze schematem, czy na odwrót i jakie koncepcje przeważają w szachowej Polsce, czy też w innych krajach?

Z góry dziękuję za odpowiedź. Przy okazji serdecznie zapraszam na turnieje szachowe rozgrywane na terenie Ziemi Łukowskiej .

Pozdrawiam
Konrad Szczygieł

//////////////////////////////////////////

Moja odpowiedź:

Na temat nauki otwarć szachowych była wielokrotnie mowa na mojej witrynie i blogu. Trening z debiutami należy przeprowadzić ze zrozumieniem dla podopiecznych. Uczenie ich na pamięć wariantów mija się z celem. Uczeń musi poznać idee strategiczne i taktyczne granych przez siebie debiutów. Musi pojąć sens stawiania bierek na właściwych miejscach, różne plany gry obu stron itd. W pracy nad repertuarem debiutowym należy koniecznie studiować wzorcowe partie.

Kilka lat temu opisałem w miesięczniku „Magazyn Szachista” – na bazie relacji ojca czołowej wówczas juniorki Polski – naukę debiutów przez czołowego trenera kraju. Wyglądało to w ten sposób, że trener spisywał w słupku warianty i kazał się je uczyć na pamięć. Na najbliższym spotkaniu sprawdzał pamięciową wiedzę zawodniczki.

Taka metoda treningu z początkową fazą partii jest oczywiście całkowicie błędna i nie może przynieść oczekiwanych efektów szkoleniowych.

Proponuję zapoznanie się z moimi doświadczeniami w tej kwestii. Na początek proszę zapoznać się z podanymi linkami. Na pewno będą przydatne:

Link 1

Link 2

Link 3

48 lat temu urodził się Mark Crowther, twórca TWIC.

Publicysta i trener szachowy Krzysztof Pytel w swojej książce poświęconej meczom G. Kasparowa z A. Karpowem („Karpow-Kasparow o koronę szachową”, wyd. IWZZ, Warszawa 1986) tak opisuje zakończenie ich drugiego pojedynku w 1985 roku:

„Jak podała Agencja Prasowa Nowosti, „Karpow pogratulował Kasparowowi zwycięstwa w tej partii [ostatniej, decydującej], jak i w całym meczu”. Na ekranach telewizorów w bezpośrednim przekazie widzieliśmy jednak tylko moment, w którym Karpow – odtrącający rękę sędziego – po prostu umknął ze sceny…”.

Tymczasem okazuje się, że sprawa „ręki” nie wygląda ani tak jak podała to radziecka agencja prasowa, ani tak jak przekazał nam K. Pytel we wspomnianej książce. Krótką scenę zakończenia drugiego meczu panów K-K można prześledzić na dokumentalnym filmie zamieszczonym na portalu YouTube https://www.youtube.com/watch?v=X3PYDK3gyVw . Lub KK

Trwa ona od 27m:52s do 28m:10s. Wynika z niej, iż sędzia główny Vladas Mikėnas podał rękę wyłącznie zwycięzcy meczu, G. Kasparowowi. To był wyraźny gest, którego nie sposób przeoczyć. Po odwróceniu się do A. Karpowa, sędzia nie podał mu ręki w akcie podziękowania za rozegrany mecz, lecz wykonał oburęczny gest wyglądający jak przytrzymujący obu zawodników przy stoliku szachowym. Na filmie wyraźnie widać, że Karpow nie odtrąca ręki Mikenasa lecz wkłada jakiś przedmiot (pióro, długopis?) do wewnętrznej kieszeni marynarki, wymienia kilka zdań z sędzią, po czym odchodzi za zasłonę. Warto też zauważyć, że żaden z zawodników nie był chętny do uściśnięcia dłoni swojemu przeciwnikowi.

Krzysztof Kledzik

Anatoli Karpow – mistrz świata w latach 1975-1985 oraz 1993-1999: Każda faza partii, otwarcie, gra środkowa i końcówka ma duże znaczenie. Jeżeli na początku gry, któraś ze stron uzyska przewagę materialną lub pozycyjną, to zniwelować ją w grze środkowej będzie bardzo trudno. W tej sytuacji do końcówki może w ogóle nie dojść. Bez poprawnej gry w debiucie, nie można więc myśleć o sukcesach w szachach.  

////////////////////////////////////////

Pewna okoliczność zmobilizowała mnie do przypomnienia zagadnienia „Debiuty we współczesnych szachach”. Tym problemem zajmowaliśmy się wielokrotnie na blogu i mimo tego ciągle są jakieś wątpliwości i pytania w tej kwestii. W dalszym ciągu piszą do mnie osoby, które czują się – głoszonymi różnymi teoriami w polskim środowisku szachowym – zupełnie zdezorientowane.

Dla zainteresowanych: na blogu i także na stronie jest wiele informacji o roli debiutów we współczesnej praktyce turniejowej. Wystarczy wpisać hasło „Debiuty” i otrzymacie Państwo wiele linków dotyczących tego tematu.

Kilka wybrałem, aby przyspieszyć szukanie:

http://www.blog.konikowski.net/2014/05/06/paradoksy-szachowe-53/

http://www.blog.konikowski.net/2014/01/27/problemy-szkoleniowe-w-polskich-szachach-33/

http://www.blog.konikowski.net/2014/01/14/ciekawa-partia-80/

http://www.blog.konikowski.net/2013/12/09/paradoksy-szachowe-16/

http://www.blog.konikowski.net/2013/11/07/problemy-szkoleniowe-w-polskich-szachach-28/

http://www.blog.konikowski.net/2013/11/01/problemy-szkoleniowe-w-polskich-szachach-26/

http://www.blog.konikowski.net/2013/10/12/ciekawa-partia-66/

http://www.blog.konikowski.net/2013/08/18/problemy-szkoleniowe-w-polskich-szachach-5/

http://www.blog.konikowski.net/2013/02/28/uczmy-sie-szachow-bez-dogmatow-4/

http://www.blog.konikowski.net/2012/12/21/odkrycie-wlodzimierza-schmidta-12/

http://www.blog.konikowski.net/2012/11/17/odkrycie-wlodzimierza-schmidta-1/

Polskie szachy wyczynowe są coraz słabsze, ponieważ nasi arcymistrzowi przeważnie przegrywają swoje partie już w fazie debiutowej. To są skutki wieloletniego zaniedbania w samoszkoleniu i braku zrozumienia istoty tego problemu.

Z pewnością moi oponenci znowu mnie oskarżą o autoreklamę, ale się „pochwalę” moim zaangażowaniem na tym polu. Nie ulega żadnych wątpliwości, że napisałem najwięcej tematycznych książek oraz artykułów o otwarciach w pismach fachowych w języku polskim.

W okresie 1998-1999 byłem redaktorem naczelnym Kwartalnika Teoretycznego wydawanego przez wydawnictwo „Penelopa”. Jego celem była popularyzacja otwarć szachowych. Mimo moich starań i aktywnych działań w tym kierunku nie udało mi się przez około 40 lat zachęcić polskie kadry do poważnego zajmowania się otwarciami oraz solidnym przygotowaniem indywidualnych repertuarów debiutowych.

W ubiegłym roku opublikowałem książkę „Ciekawostki Debiutowe, część 1”  z propozycją włączenia się trenerów oraz zawodników do kontynuacji tej serii. Tylko jedna osoba zapewniła gotowość wzięcia udziału w tej akcji. Natomiast jeden z trenerów Młodzieżowej Akademii Szachowej przy Polskim Związku Szachowym nazwał moją pracę „badziewiem”.

To jest właśnie ogólny stosunek polskich szkoleniowców do tej ważnej kwestii. Wyniki tego mamy: jeden zawodnik w pierwszej setce na liście rankingowej, kobiety nie liczą się w indywidualnej rywalizacji światowej, mamy tylko jednego juniora z przyszłością.

Taki jest aktualny obraz polskich szachów wyczynowych!